Τον Νοέμβριο του 1983, ο Φίλιπ Γκλας έδινε συναυλίες στην Ιαπωνία. Στα διαλείμματα, έτρεχε στα γυρίσματα της ταινίας του Πολ Σρέιντερ «Μίσιμα: Μια ζωή σε τέσσερα κεφάλαια» (1985). Ο Γκλας θα έγραφε τη μουσική, όντας θαυμαστής της γραφής του Μίσιμα. «Ισως να μην υπάρχει συγγραφέας πιο αυτοβιογραφικός από τον Γιούκιο Μίσιμα», γράφει στο «Λόγια χωρίς μουσική» («Words Without Music. A Memoir», Faber & Faber). «Η γραφή του με εντυπωσίαζε. Ηταν παθιασμένη, ήταν σύγχρονη».
Οπως γράφει, είχε ξεκάθαρη αφηγηματική γραμμή ο Σρέιντερ, που εκτεινόταν σε τρεις άξονες: στην αφήγηση της τελευταίας ημέρας της ζωής του αυτόχειρος συγγραφέα, σε μια σειρά από ασπρόμαυρα βιογραφικά επεισόδια και στις έξοχες δραματοποιήσεις έργων του.
Ο Γκλας χώρισε και τη μουσική πάνω σε αυτό το τρίπτυχο. Η τελευταία ημέρα της ζωής του Μίσιμα έχει ως μουσική υπόκρουση ένα σκοτεινό εμβατήριο, όπου κυριαρχούν τα τύμπανα και τα έγχορδα. Τα αυτοβιογραφικά επεισόδια «ντύνονται» από εκπληκτική μουσική δωματίου (κουαρτέτα εγχόρδων που αργότερα αυτονομήθηκαν και ερμηνεύτηκαν εξαιρετικά και από το Kronos Quartet). Τέλος, στην ανάπλαση λογοτεχνικών σκηνών από μυθιστορήματα του Μίσιμα, η ορχήστρα λειτουργεί στο σύνολό της.
Τόσο η ταινία όσο και η μουσική έχουν κάτι το μνημειώδες μα όχι μνημειακό. Εικόνα και ήχος θυμίζουν ζωντανό σώμα στον ύστατο σπασμό του οργασμού και του ψυχορραγήματος.
Σε ένα άκρως στοχαστικό μουσικό ιντερμέδιο (υπάρχει ολόκληρο στο YouTube) βλέπουμε τον Μίσιμα να αναπολεί μια πτήση του με τζετ πρώτης γενιάς.
Ο λόγος του αποκαλύπτεται μέσα από το εξαιρετικό voice over του Ρόι Σάιντερ: «Το σώμα με το πνεύμα ποτέ δεν τα βρήκαν μεταξύ τους. Καμία σωματική πράξη δεν μου προσέφερε ποτέ την ανατριχιαστική ικανοποίηση των λέξεων. Το σκληρό σκοτάδι της πράξης δεν το βρήκα ποτέ στις λέξεις.
Κάπου πρέπει να υπάρχει μια ανώτερη αρχή, η οποία να συνενώνει την τέχνη με τη δράση. Κατάλαβα ότι η αρχή αυτή ήταν ο θάνατος. Η απέραντη ανώτερη ατμόσφαιρα όπου δεν υπάρχει οξυγόνο και που περιβάλλεται από τον θάνατο. Για να επιζήσει σε αυτή την ατμόσφαιρα, ο άνθρωπος πρέπει, όπως ο ηθοποιός, να φορέσει μάσκα. Πετώντας στα 45.000 πόδια, ο ασημένιος φαλλός της ατράκτου αιωρούνταν στο ηλιόφως. Ο νους μου είχε χαλαρώσει. Οι σκέψεις μου έρρεαν όλο ζωντάνια. Καμία κίνηση, κανένας ήχος, καμία ανάμνηση. Ενα κλειστό χειριστήριο στο απώτερο Διάστημα είναι όπως το πνεύμα και το σώμα του ίδιου όντος. Εδώ συνειδητοποίησα το αποτέλεσμα της τελικής μου πράξης. Σε αυτή την ακινησία υπήρχε μια ομορφιά απερίγραπτη. Ούτε σώμα ούτε πνεύμα πλέον. Πένα ή ξίφος. Αρσενικό ή θηλυκό. Είδα τότε έναν γιγαντιαίο κύκλο να περισφίγγει τη Γη. Μια κυριαρχία που κατέλυε κάθε αντίφαση, μια κυριαρχία μεγαλύτερη κι απ’ τον θάνατο, πιο ευωδιαστή από κάθε άρωμα. Εδώ βρισκόταν η στιγμή που πάντοτε αποζητούσα».
Πηγή: kathimerini.gr
