Στη Γαλλία είναι θεσμός. Ονομάζεται «la rentrée littéraire», δηλαδή η «λογοτεχνική επιστροφή», και είναι το ραντεβού που δίνουν στα μέσα Αυγούστου οι βιβλιόφιλοι της χώρας για να πληροφορηθούν τις νέες κυκλοφορίες των εκδοτικών οίκων και να κανονίσουν τις συναντήσεις τους με τα καινούργια βιβλία. Φέτος 511 μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων αναμένονται στα ράφια των γαλλικών βιβλιοπωλείων, από τα οποία 366 είναι γαλλικά και 145 ξένα.
Στα δικά μας πράγματα, τα μεγέθη είναι προφανώς άλλα. Βεβαίως και στην Ελλάδα ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας κατά τον οποίο οι οίκοι υλοποιούν το εκδοτικό τους πρόγραμμα, που σχεδιάζεται συνήθως στις αρχές του καλοκαιριού. Στόχος είναι οι νέοι τίτλοι να φτάσουν στους βιβλιοπώλες και το κοινό στα τέλη Σεπτεμβρίου, καθώς το δεύτερο εξάμηνο του έτους είναι σύντομο – μετά τα χαρτικά και σχολικά του Σεπτεμβρίου, η εμπορική κίνηση του βιβλίου ξεκινά τον Οκτώβριο και κορυφώνεται τα Χριστούγεννα. Με αυτό το πλάνο θα κινηθούν λοιπόν και φέτος οι εκδότες, μολονότι η καραντίνα της άνοιξης και οι συνέπειές της πανδημίας περιόρισαν την εγχώρια αγορά. Στο μεταξύ, και περιμένοντας από τους εκδοτικούς οίκους μια πιο οργανωμένη αποτίμηση των όσων συνέβησαν εκείνο το διάστημα, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τον Σεπτέμβριο θα λάβουμε ελάχιστες προσκλήσεις για παρουσιάσεις βιβλίων. Οι μελλοντικές περιοδείες των συγγραφέων στα βιβλιοπωλεία ανά την Ελλάδα και οι προωθητικές κινήσεις που συνόδευαν τις νέες κυκλοφορίες έχουν περιοριστεί σημαντικά εξαιτίας της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Το ίδιο ισχύει και για τις συναντήσεις των λεσχών ανάγνωσης, που επίσης ενίσχυαν την προώθηση των νέων τίτλων. Συνεπώς, οι βιβλιόφιλοι περιμένουμε ένα λιγότερο κοινωνικό φθινόπωρο, αλλά τα βιβλία θα παραμείνουν πιστά στο ραντεβού τους με τους αναγνώστες.
Για να ενισχύσουμε λίγο την προσμονή, ζητήσαμε από δέκα εκδότες να κοιτάξουν το πρόγραμμά τους και να ξεχωρίσουν ένα τίτλο, μια έκδοση, που με κάποιο τρόπο σκλάβωσε την καρδιά τους. Δέχτηκαν να μας απαντήσουν διευκρινίζοντας ότι η επιλογή δεν έχει σε καμιά περίπτωση αξιολογικό χαρακτήρα. Επιδιώκαμε να μας διηγηθούν μια μικρή ιστορία έρωτα – αυτό που συμβαίνει μεταξύ αναγνώστη και ιδανικού αναγνώσματος. Και σε κάποιες περιπτώσεις το έκαναν. Σε άλλες υπήρξαν πιο «συνετοί», προτείνοντας τίτλους που σίγουρα θα ενδιαφέρουν περισσότερο το κοινό.
Οπως και να έχει όμως, αυτή είναι η πρώτη οργανωμένη συνάντησή μας με τα βιβλία που θα έρθουν, πριν ακόμη κάνουν την εμφάνισή τους στις βιτρίνες. Ο περιορισμός του χώρου –μολονότι «πήραμε» δύο σελίδες– μας υποχρέωσε να αφήσουμε εκτός εκδοτικούς οίκους εξίσου σημαντικούς. Υποσχόμαστε ότι θα επανέλθουμε.
Αθανάσιος Σαμαρτζής
ΔΩΜΑ
Τζοσάια Oμπερ
«Η άνοδος και η πτώση
της κλασικής Ελλάδας»
Η ελληνική αρχαιότητα δεν ξεχωρίζει μονάχα για τα πολιτιστικά και πολιτικά επιτεύγματα που συνήθως συνδέουμε μαζί της (τέχνη, επιστήμη, δημοκρατία), αλλά και για τον πλούτο της – πλούτο μοιρασμένο σε ευρύτατα στρώματα του πληθυσμού, κάτι που ο δυτικός κόσμος ουσιαστικά δεν γνώρισε ξανά πριν από τον 19ο αιώνα. Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η άνθηση, η τόσο εντυπωσιακή; Σε τούτο το μνημειώδες βιβλίο, ο Τζοσάια Oμπερ, καθηγητής κλασικών σπουδών και πολιτικής επιστήμης στο Στάνφορντ, επιχειρεί να δώσει μια απάντηση. Στηριζόμενος σ’ έναν τεράστιο όγκο ιστορικού, αρχαιολογικού και φιλολογικού υλικού, και αντλώντας από τα πεδία της πολιτικής φιλοσοφίας, της θεσμικής οικονομικής, της θεωρίας παιγνίων, αλλά και της οικολογίας και της εξελικτικής βιολογίας, ο Oμπερ χτίζει ένα θεωρητικό σχήμα που αναδεικνύει την απολύτως καινοφανή προσέγγιση των Ελλήνων στην πολιτική –προσέγγιση θεμελιωμένη στην έννοια του πολίτη, κατ’ αντιδιαστολή προς αυτήν του υπηκόου– και τον ρόλο που αυτή είχε στην οικονομική άνθηση της αρχαίας Ελλάδας. Βασιζόμενος κατόπιν στο σχήμα αυτό, ο Oμπερ αφηγείται εκ νέου την ιστορία της κλασικής αρχαιότητας, από τις απαρχές της μέχρι το τέλος του κόσμου των ελληνικών πόλεων-κρατών, φωτίζοντας πτυχές του αρχαιοελληνικού κόσμου παραμελημένες ή ολότελα άγνωστες και παρουσιάζοντας γεγονότα γνωστά μέσα από ένα πρίσμα εντελώς πρωτότυπο. Η μετάφραση είναι του Μιχάλη Λαλιώτη.
Κώστας Σπαθαράκης
ΑΝΤΙΠΟΔΕΣ
Maggie Nelson
«Οι Αργοναύτες»
Ενα από τα πιο σημαντικά βιβλία που θα προστεθεί στον κατάλογο των «Αντιπόδων» το επόμενο διάστημα είναι οι «Αργοναύτες» της Μάγκι Νέλσον. Το πρωτοσυνάντησα διαβάζοντας τον πρόλογο του James Wood στη μελέτη του «How Fiction Works» (επίσης θα εκδοθεί από τους «Αντίποδες» το 2021), ο οποίος τοποθετεί αυτό το βιβλίο, δίπλα σε ιερά τέρατα: Νίτσε, Πεσσόα, Μπαρτ, Πρίμο Λέβι. Το βρήκα και το διάβασα αμέσως με ενθουσιασμό, όπως και τα άλλα βιβλία της Νέλσον. Οπως συμβαίνει συνήθως όμως, χρειάστηκαν πάνω από δύο χρόνια για να φτάσουμε κοντά στην έκδοση – το αρχικό αίσθημα πάντοτε ξεθωριάζει λίγο. Αλλά η εξαιρετική μετάφραση της Μαρίας Φακίνου μου ξανάδωσε την ίδια εκείνη ένταση που οφείλεται στον πρωτότυπο αλλά νηφάλιο στοχασμό γύρω από το φύλο, την ταυτότητα και το σώμα, στα διαρκή ανοιχτά ερωτήματα, στην ιδιοφυή ανάδειξη του αυτοβιογραφικού στοιχείου.
Σταύρος Πετσόπουλος
ΑΓΡΑ
Ιρβιν Γιάλομ
«Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία»
Οταν εκδόθηκε το 1980 η μεγάλη μονογραφία «Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία» του Γιάλομ αποτέλεσε ορόσημο για την εποχή της και σήμερα παραμένει ακόμη μοναδική. Oπως λέει ο ίδιος ο Γιάλομ, χρησιμοποιήθηκε ως η πηγή και βάση για όλα τα επόμενα λογοτεχνικά βιβλία του, μέσα από τα οποία έγιναν οι όποιες αναθεωρήσεις και εξειδικεύσεις της. Αυτά τα βιβλία ο Γιάλομ τα ονομάζει «διδακτικές» αφηγήσεις (teaching novels) καθώς περιλαμβάνουν τόσο περιγραφές πραγματικών θεραπειών όσο και μυθοπλασίες, πάντα με απώτερο σκοπό να αναδειχθούν πιο γλαφυρά οι αρχές και τα ζητήματα που αναπτύσσονται στο βιβλίο. Αυτό ακριβώς το στοιχείο κάνει την «Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία» ένα πολύτιμο βιβλίο ταυτόχρονα για ειδικούς και γενικό κοινό. Για τους ειδικούς ανοίγει τον δρόμο για να γίνει κατανοητή η συμβολή των υπαρξιακών ζητημάτων στα δρώμενα της ψυχοθεραπείας. Για το γενικό κοινό αποτελεί τον οδηγό για να μπορέσουν να κατανοήσουν βαθύτερα και πληρέστερα το λογοτεχνικό έργο του που τόσο έχουν αγαπήσει.
Η ανάλυσή του αποτελεί υπόδειγμα επιστημονικού ήθους. Επιπλέον, η διαίρεση του έργου σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες υπαρξιακών ζητημάτων που αφορούν τη ζωή του καθενός μας (Θάνατος, Ελευθερία, Νόημα, Απομόνωση) εμπλουτισμένη με ψυχοθεραπευτικό υλικό και όπου χρειάζεται με προσωπικά παραδείγματα, καθιστά αυτό τον τόμο ταυτόχρονα εγχειρίδιο για ψυχοθεραπευτές όλων των θεωρητικών προσανατολισμών και οδηγό ζωής για το γενικό κοινό. H μετάφραση είναι των Ευαγγελίας Ανδριτσάνου και Δέσποινας Κακατσάκη.
Kώστας Δαρδανός
GUTENBERG
Don DeLillo
«Η Σιωπή»
Το φθινοπωρινό εκδοτικό μας πρόγραμμα περιλαμβάνει πολλά εξαιρετικά κείμενα από διάσημους συγγραφείς: Hans Fallada, Peter Handke, John Williams. Δύσκολο, λοιπόν, να διαλέξω το αγαπημένο μου. Ο επίκαιρος χαρακτήρας του νέου μυθιστορήματος του κορυφαίου σύγχρονου Αμερικανού συγγραφέα Don DeLillo, «Η Σιωπή», με εντυπωσίασε!
Αρχισε να το γράφει το 2018, πολύ πριν από την πανδημία, αλλά η ατμόσφαιρα του έργου αποπνέει την ερήμωση που επικράτησε στους δρόμους του κόσμου στη διάρκεια της καραντίνας. Στη «Σιωπή» ο χρόνος, ο χώρος, η μνήμη, οι σχέσεις αποκτούν άλλη διάσταση. Οι ήρωες δεν ξέρουν αν πρόκειται για κάποια μόνιμη κατάσταση ή απλώς ένα παράδοξο που σύντομα θα περάσει. Ο DeLillo φέρνει αντιμέτωπο τον αναγνώστη με τον φόβο που γεννούν η επιστήμη, η τεχνολογία και η χρήση τους από εξουσίες που ο άνθρωπος δεν ελέγχει. Για μία ακόμα φορά η κοφτερή του σκέψη αποκαλύπτεται προφητική. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Gutenberg στην Ελλάδα στις 20 Οκτωβρίου ταυτόχρονα με την Αμερική, σε μετάφραση της Ζωής Μπέλλα – Αρμάου.
Μαριλένα Πανουργιά
ΙΚΑΡΟΣ
Ανδρέας Νικολακόπουλος
«Αποδοχή κληρονομιάς»
Σε κάθε εκδοτική χρονιά οι νέες συνεργασίες είναι μια πρόκληση. Eχω πάντα αγωνία για το πώς θα δομηθεί η κάθε σελίδα του βιβλίου, αλλά και η σχέση εμπιστοσύνης με τον δημιουργό. Από τα βιβλία που θα κυκλοφορήσουν το επόμενο διάστημα, ξεχωρίζω τα διηγήματα του Ανδρέα Νικολακόπουλου με τον τίτλο «Αποδοχή κληρονομιάς». Τα κείμενά του με συγκίνησαν από την πρώτη ανάγνωση. Η θεματολογία αλλά και η χρήση της γλώσσας, με έκαναν να πω ένα από τα πιο γρήγορα «ναι», που έχουμε πει ποτέ. Ο Ανδρέας εμπιστεύτηκε την πείρα μας, κι εμείς το ένστικτό του, και μαζί διαλέξαμε τα κείμενα, τον τίτλο, και ενθουσιαστήκαμε με το εξώφυλλο. Ευχηθήκαμε να είναι καλοτάξιδο το πρώτο του βιβλίο στον Iκαρο, και βάλαμε την πιο στέρεα βάση για τα επόμενα, που εύχομαι να έρθουν.
Αργύρης Καστανιώτης
ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
Λ. Π. Χάρτλεϊ
«Ο μεσάζων»
Κάθε φορά που ανακοινώνουμε το εκδοτικό μας πρόγραμμα νιώθουμε υπερήφανοι. Μέχρι το τέλος αυτού του παράξενου έτους θα έχουμε εκδώσει αρκετούς σημαντικούς τίτλους. Επιτρέψτε μου ωστόσο να επιλέξω έναν, παραθέτοντας την εναρκτήρια φράση του, μία από τις ομορφότερες που έχω δει σε βιβλίο. «Το παρελθόν είναι μια ξένη χώρα: τα κάνουν όλα διαφορετικά εκεί». Eτσι αρχίζει το μυθιστόρημα «Ο μεσάζων» του Λ. Π. Χάρτλεϊ που συνιστά ένα αριστούργημα της αγγλόφωνης λογοτεχνίας του εικοστού αιώνα (και που το 1971 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Τζόζεφ Λόουζι, σε σενάριο του Χάρολντ Πίντερ, κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών). Η παιδική αθωότητα και η νοσταλγία για τα περασμένα σε μια μοναδική αφήγηση, που έχει ευτυχήσει στη μετάφραση της Τόνιας Κοβαλένκο. Η προηγούμενη ελληνική μετάφραση του μυθιστορήματος είναι εκτός κυκλοφορίας εδώ και δεκαετίες, επομένως έχω την αίσθηση ότι, ουσιαστικά, τώρα θα διαβαστεί αυτό το βιβλίο όπως του αξίζει.
Νίκος Ψυχογιός
ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Jay Shetty
«Σκέψου σαν μοναχός»
Στις 24 Σεπτεμβρίου θα κυκλοφορήσει το βιβλίο με τίτλο «Σκέψου σαν μοναχός», που υπογράφει ο Jay Shetty, τον οποίον ακολουθούν διαδικτυακά πάνω από 37 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο (Facebook, Instagram, YouTube), μεταξύ των οποίων κι εγώ, με μεγάλο ενδιαφέρον! Ο Shetty είναι αφηγητής, podcaster και πρώην μοναχός. Απορρίφθηκε από 40 εταιρείες, αλλά κατάφερε να συμπεριληφθεί το 2017 στη λίστα των 30 Under 30 του περιοδικού Forbes, ως ένας από τους ανθρώπους που αλλάζουν τα δεδομένα στον κόσμο των media! Eχει κάνει σκοπό του να μοιραστεί με όλους τη στάση ζωής του μοναχισμού στην οποία μυήθηκε, με έναν τρόπο πρακτικό και επίκαιρο. Αποκρυσταλλώνει τις γνώσεις που διδάχτηκε ως ινδουιστής μοναχός και δείχνει τα βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν όλοι για να ζήσουν μια ζωή με λιγότερο άγχος και περισσότερο νόημα. Ο Shetty μεγάλωσε σε μια οικογένεια όπου μπορούσες να γίνεις τρία πράγματα – γιατρός, δικηγόρος ή αποτυχημένος. Οι δικοί του ήταν πεπεισμένοι ότι διάλεξε το τρίτο: αντί να παραστεί στην τελετή αποφοίτησης του κολεγίου του, πήγε στην Ινδία να γίνει μοναχός, να κάνει διαλογισμό τέσσερις με οκτώ ώρες την ημέρα και να αφιερωθεί στο να βοηθάει τους άλλους. Αυτή η ανατρεπτική πορεία στη ζωή του είναι που μου κέντρισε το ενδιαφέρον για να αποφασίσουμε να εκδώσουμε το βιβλίο του.
Aννα Πατάκη
ΠΑΤΑΚΗΣ
Σιντάρτα Μούκερτζι
«Το Γονίδιο»
«Το Γονίδιο» του Ινδοαμερικανού βιο-λόγου και βραβευμένου με Πούλιτζερ συγγραφέα Σιντάρτα Μούκερτζι είναι πολύ περισσότερο από ένα βιβλίο για την ιστορία της επιστήμης της γενετικής με άξονα το γονίδιο. Είναι ένα βιβλίο για την ύπαρξη, για τα παιδικά μας χρόνια, για τις μνήμες του σώματος και τη μνήμη της ανθρωπότητας, για την περιπέτεια του είδους μας ανάμεσα στα άλλα είδη, ένα βιβλίο φιλοσοφικό, φιλάνθρωπο, σοφό, ταπεινό, μεγαλοφυές, θαυμαστό. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το μότο του Aγγλου ποιητή Φίλιπ Λάρκιν που επιλέγει ο συγγραφέας για τον πρόλογό του: «Σε κάνουν χάλι μαύρο η μαμά και ο μπαμπάς σου/Μπορεί να μην το θέλουν, μα το κάνουν μια χαρά/Τα λάθη τους φροντίζουν να τα κάνουν και δικά σου/και τιμής ένεκεν να σε γεμίσουν και με ακόμη μερικά». Με ένα οικογενειακό ιστορικό διανοητικής ασθένειας που «διαπερνούσε σαν μια κόκκινη γραμμή τη συνείδησή του» ο Σιντάρτα αφιερώθηκε κατ’ αρχάς στη βιολογία του καρκίνου, συνειδητοποιώντας στην πορεία πως η μελέτη του καρκίνου είναι και η μελέτη του αντιθέτου του. Τι κάνει το κανονικό γονιδίωμα; Με τα δικά του λόγια, το βιβλίο αυτό (κυκλοφορεί στα ελληνικά τον Οκτώβριο 2020 σε μετάφραση του Πέτρου Γεωργίου) είναι ένα βιβλίο για «τη γέννηση, την ανάπτυξη και το μέλλον μιας από τις πιο ισχυρές και επικίνδυνες ιδέες στην ιστορία της επιστήμης: το γονίδιο, τη θεμελιώδη μονάδα κληρονομικότητας και τη βασική μονάδα βιολογικών πληροφοριών». Η ιστορία ξεκινάει από τη Βιέννη τον χειμώνα του 1851, γυρίζει πίσω στον Κρότωνα στα 530 π.Χ., στην Αθήνα του 380 π.Χ. και ξανά πάλι στον 19ο αιώνα, στα νοτιοδυτικά παράλια της Αγγλίας και στο μπρίκι που μετέφερε τον 22χρονο Κάρολο Δαρβίνο…
Εύα Καραϊτίδη
ΕΣΤΙΑ
Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης
«Ιβάν Τσέρμσκι και άλλα διηγήματα»
Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, Κοζανίτης, γεννημένος το 1882, νομικός, με σπουδές στην Αθήνα, στην Κωνσταντινούπολη, τη Βιέννη και τη Λειψία. Αλλά και δημοσιογράφος, με γραπτά λογοτεχνικά, λαογραφικά, ιστορικά. Ακόμα δε και βουλευτής για δύο πολύ κρίσιμα χρόνια. Οταν ο –επίσης Κοζανίτης– φιλόλογος Μάριος Μώρος μας έφερε τα διηγήματα, παρακινημένος αρχικά από τον Βασίλη Καραγιάννη που του εμφύσησε το πάθος για τον Κωνσταντίνο Τσιτσελίκη, δεν πίστευε ότι κάποιος αθηναϊκός οίκος θα ενδιαφερόταν να τα εκδώσει. Αλλά το πάθος είναι μερικές φορές μεταδοτικό, με κατέλαβε και μένα όταν διάβασα απνευστί αυτά τα κείμενα, που αδίκως χαρακτηρίζονται από κάποιους λογίους τοπικής μακεδονικής εμβέλειας. Για μένα, ο κοσμοπολίτης, ο υψηλής λογιοσύνης, καλλιέργειας και λεπτής ειρωνείας απολαυστικότατος Τσιτσελίκης είναι μια περίπτωση λησμονημένου συγγραφέα που λαμπρύνει την εξαιρετική παράδοση της διηγηματογραφίας μας. Σύγχρονος μέχρι τα μπούνια, παίζει στα δάχτυλα όλα τα γλωσσικά επίπεδα, γνωρίζει σε βάθος τα ήθη και τις ιστορικές συγκυρίες, ψυχογραφεί όσο λίγοι τους άντρες και τις γυναίκες, τους πολιτικούς και τους στρατιωτικούς. Σας προσκαλώ να τον διαβάσετε.
Νώντας Παπαγεωργίου
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Νίκος Βατόπουλος
«Στο βάθος του αιώνα»
Από τα πολλά και πολύ ενδιαφέροντα βιβλία που προγραμματίζουμε να εκδώσουμε αυτό το δύσκολο φθινόπωρο ξεχωρίζω το καινούργιο βιβλίο του Νίκου Βατόπουλου με θέμα την αγαπημένη του Αθήνα και με τον τίτλο: «Στο βάθος του αιώνα». Ισως είμαι θετικά προκατειλημμένος με την εξαιρετική πολύχρονη δημοσιογραφική δουλειά του Νίκου, με τα υπέροχα βιβλία του που εκδώσαμε τα τελευταία 2-3 χρόνια, προπαντός με το ήθος και τον επαγγελματισμό του και πάνω από όλα με τη γνήσια αγάπη του για αυτή την πολύπαθη πόλη. Κι επειδή ξέρω πως είστε πολλές και πολλοί ακόμη εκτός από μένα που ενδιαφέρεστε για τα βιβλία του Νίκου Βατόπουλου, αυτό που μπορώ να σας πω όσο θα περιμένουμε την έκδοση αυτού του βιβλίου είναι πως είναι γραμμένο με πάθος και μας δίνει μια ζωντανή εικόνα της Αθήνας, της Αθήνας του τότε αλλά και του σήμερα. Πρόκειται για μια προσωπική αφήγηση – εξομολόγηση, με πλούσια τεκμηρίωση, με πολλές αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα που σημάδεψαν τη διαδρομή της Αθήνας στη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα. Καμία σχέση με το γνωστό κλισέ: «Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι». Εδώ πρόκειται για μια αληθινή πατριδογνωσία.
Πηγή: kathimerini.gr
