Το θεριό του φασισμού

320

Κύριε διευθυντά
Μια ανάσα δικαιοσύνης σε καιρούς αποπνικτικής αδικίας. Αφορμώμενος κανείς από την έστω και καθυστερημένη αποκατάσταση της δικαιοσύνης σχετικά με τη γνωστή εγκληματική οργάνωση και τη λυτρωτική καταδίκη ορισμένων μελών αυτής, θα ήταν σκόπιμο να αναζητήσει τον ορισμό μιας λέξης για την οποία γίνεται πολύς λόγος αυτές τις μέρες και η οποία δεν είναι άλλη από τον «φασισμό». Εάν, λοιπόν, πραγματοποιούσαμε αυτή την αναζήτηση, θα πέφταμε κατευθείαν απάνω σε τρεις βαρύγδουπες λέξεις: «ακροδεξιά», «εθνικισμός», «μιλιταρισμός». Φυσικά, αυτές οι λέξεις συνδέονται άρρηκτα με την έννοια του φασισμού, ωστόσο δεν μπορούν να την αντικατοπτρίσουν επαρκώς, να αποτελέσουν έναν ιδανικό και πλήρη ορισμό της.

Ο φασισμός δεν έχει πολιτικό πρόσημο, δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκλειστικότητα μήτε της Δεξιάς μήτε της Αριστεράς. Φασίστας ήταν ο Μουσολίνι, όμως φασίστας ήταν και ο Στάλιν με την γκουλάγκ. Φασίστας είναι αυτός που τόλμησε να σκοτώσει έναν άνθρωπο που είχε διαφορετικά φρονήματα από τον ίδιο, αλλά και αυτός που τόλμησε να τρυπώσει σε μια ειρηνική διαδήλωση κατά του φασισμού και να βανδαλίσει δημόσια ή ιδιωτική περιουσία.

Ο φασισμός δεν είναι τόσο μια ιδεολογία, όσο κυρίως η εξωτερίκευση ενός θεριού που κρύβει κάποιος μέσα του και που τον οδηγεί να ανοσιουργήσει. Και είναι τούτο το θεριό που τον κάμει να ποθεί να επιβληθεί στους γύρω του, να τους καταπιέσει. Ο φασισμός θα λέγαμε ότι είναι η επιθετική και επικίνδυνη μεριά του ανθρώπου. Ο φασισμός δεν είναι μόνο μια πολιτική μάστιγα, αλλά κυρίως μια κοινωνική, που αφορά τόσο στους πολιτικούς όσο και στους πολίτες. Ετσι, φασίστας είναι ένας απλός άνθρωπος που σ’ έναν διάλογο θα παραμείνει αδιάλλακτος και θα θελήσει διακαώς να επιβάλει την προσωπική του άποψη στον συνομιλητή του, αλλά και εκείνος που θα ασκήσει βία –κάθε είδους– σε ένα κοντινό του πρόσωπο ή ακόμα και σε κάποιον ξένο. Φασίστας είναι κάθε άνθρωπος που εκμεταλλευόμενος τη θέση του προβαίνει σε πράξεις αντιδημοκρατικές. Ο φασισμός δεν είναι κάτι που βρίσκεται μακριά από εμάς. Ο φασισμός είναι γύρω μας, είναι κοντά μας, είναι δίπλα μας ή πιθανώς και μέσα μας. Γι’ αυτό και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κάτι που έχει σάρκα και οστά, ως μια κοινωνική αρρώστια και όχι ως μια ανίδωτη, απόμακρη θεωρία.

Και πώς μπορεί να καταπολεμηθεί αυτό το θεριό; Σίγουρα όχι μόνο με μια δίκη. Μια παθογένεια, ένα πρόβλημα, πρέπει να πιάνεται από τις ρίζες της. Και οι ρίζες της εν λόγω παθογένειας έγκεινται στην παιδεία. Είναι, λοιπόν, χρέος κάθε δημοκρατικού κράτους να παρέχει μιαν εκπαίδευση που θα μυεί τους πολίτες του στην ιδέα της δημοκρατίας. Και τι είναι αυτή η ιδέα; Η δημοκρατική ιδέα, λοιπόν, για την οποία κάμει λόγο και ο Α. Τερζάκης, δεν είναι παρά ο σεβασμός, η πίστη στον άνθρωπο. Κάθε δημοκρατικό ιδεώδες περιέχει αυτόν τον σεβασμό, αυτή την πίστη. Κι αυτό γιατί δίνει χώρο στον άνθρωπο να ξετυλίξει τις δυνατότητές του, να εκτινάξει το ταλέντο του. Η δημοκρατία δεν είναι καν πολίτευμα, αλλά μια ιδέα που ασπάζεται τον πραγματικό πολιτισμό.

Και ποια εκπαίδευση δύναται να κάμει τον άνθρωπο δημοκράτη; Αυτό μπορεί να το κάμει, λοιπόν, μόνο μια εκπαίδευση που θα έχει ως απώτερο στόχο την απόκτηση της σοφίας, μια εκπαίδευση που θα μαθαίνει στο άτομο όχι τι να σκέφτεται αλλά πώς να σκέφτεται, μια εκπαίδευση που θα παράγει πολυσχιδείς και κριτικά σκεπτόμενες προσωπικότητες, εναρμονισμένες με ένα δημοκρατικό περιβάλλον, και όχι άβουλες, χειραγωγήσιμες μονάδες, αδύναμες να σταθούν αντάξιες του εν λόγω περιβάλλοντος. Παρ’ όλα αυτά, στις μέρες μας, μόλο που η εκπαίδευση έχει ζωτική σημασία για τον άνθρωπο, βρίσκεται παραμελημένη πίσω από τα σκουριασμένα κάγκελα των σχολείων και τα πανό που τα στολίζουν.

Πώς γίνεται, λοιπόν, ένας σώφρων πολίτης να εφησυχάζει με μια ανάσα δικαιοσύνης, όταν βλέπει τη δημοκρατία στον βούρκο της αδικίας να επιζεί με μπουκάλες οξυγόνου;

Πηγή: kathimerini.gr

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ