Θεσσαλία: Πρόταση για νέο μοντέλο ανασυγκρότησης – Η «επόμενη μέρα» στην πληγείσα περιφέρεια

Πέντε φορείς επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων παρουσιάζουν ένα καινοτόμο διοικητικό σχέδιο για την «επόμενη μέρα» στην πληγείσα περιφέρεια, σε οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο, με την τοπική αυτοδιοίκηση και τη «Συνέλευση για τη Θεσσαλία» να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο

να νέο διοικητικό μοντέλο για την ανασυγκρότηση της πολύπαθης Θεσσαλίας σε οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο προτείνουν πέντε φορείς επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων. Με ένα κείμενο στο οποίο αποτυπώνονται οι βασικοί άξονες της πρότασής τους για την κατεστραμμένη σήμερα -αλλά με διαχρονικά σημαντική συμβολή στο ΑΕΠ της χώρας- περιφέρεια, οι πέντε φορείς τονίζουν ότι η «επόμενη μέρα» στη Θεσσαλία δεν μπορεί να βασιστεί στο σημερινό «κυρίαρχο, αλλά παρωχημένο πλέον» μοντέλο διακυβέρνησης, ούτε επίσης «να ταυτίζεται με επιστροφή στο παλιό αναπτυξιακό ή οργανωσιακό πρότυπο ως μια απλή “αποκατάσταση” των ζημιών και της επαναφοράς στην πρότερη κατάσταση».

Αντιθέτως, απαιτεί ένα μίγμα στοχευμένων δράσεων στη βελτίωση υφιστάμενων υποδομών, επίσπευσης εκκρεμουσών μεταρρυθμίσεων και προσφυγής σε «δοκιμασμένες fast-track λύσεις». Με την πρότασή τους οι πέντε φορείς (οι υπογραφές του κειμένου στο παραπλήσιο ένθετο) εκκινούν ουσιαστικά έναν τεχνοκρατικό διάλογο για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας σε στέρεες βάσεις.

● Ιδρυση ad hoc «Οργανισμού Ανασυγκρότησης Θεσσαλίας», ενός νέου φορέα που θα σχεδιάσει την ανασυγκρότηση της ομώνυμης περιφέρειας. Ο Οργανισμός θα λογοδοτεί σε κυβέρνηση και τοπική αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο μιας «εταιρικής σχέσης» που θα αποτυπωθεί στη «μικτή σύνθεση» των οργάνων του, όμως ο σχεδιασμός ανασυγκρότησης θα συνταχθεί σε συνεργασία με την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα και υπό συνθήκες συνεχούς διαβούλευσης με τους παραγωγικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς.

Προτείνεται ο εν λόγω οργανισμός να συγκεντρώσει αρμοδιότητες για ταχείες διαδικασίες μελετών, αδειοδοτήσεων και υλοποίησης έργων, καθώς και αποκλειστική ευθύνη εκπόνησης γεωτεχνικών, οικιστικών, χωροταξικών, δασικών, περιβαλλοντικών, οικονομικο-τεχνικών και κοινωνικών μελετών.

● Κατάρτιση «Μακροχρόνιου Σχεδίου Οικονομικής, Περιβαλλοντικής και Κοινωνικής Ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας». Το συγκεκριμένο σχέδιο προτείνεται να έχει συνταχθεί εντός 5ετίας και να αποτελέσει «παράδειγμα δημόσιας πολιτικής προσαρμοσμένης στη νέα συνθήκη της κλιματικής κρίσης».

Το σχέδιο προτείνεται να καταρτιστεί με 3 βασικούς άξονες. Συνοπτικά: α) αποκατάσταση των αγροτικών εδαφών με αλλαγές στις χρήσεις γης, κατοικίας ή παραγωγής, καθώς και γεωγραφική κατανομή των νέων οικονομικών δραστηριοτήτων με κριτήριο τον εντοπισμό των «ευάλωτων σημείων» στις καταστροφές, β) ενίσχυση της φυσικής προστασίας από καταστροφές (δράσεις ενίσχυσης δασών κ.ά.) συνδυαστικά με τον προγραμματισμό των αντιπλημμυρικών έργων, γ) ιεράρχηση των παρεμβάσεων για την αποκατάσταση των υποδομών που αποδείχτηκαν ευάλωτες και σχεδιασμός νέων προσαρμοσμένων στις νέες συνθήκες.

● Ριζική αλλαγή του μοντέλου σχεδιασμού αντιπλημμυρικής θωράκισης: γενναίος επανασχεδιασμός των αντιπλημμυρικών έργων κατά τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας, η οποία θα ιεραρχήσει και τον βαθμό ευπάθειας των υποδομών. Επείγουσα επικαιροποίηση των χαρτών ευπάθειας και τρωτότητας με βάση τα σύγχρονα στατιστικά δεδομένα.

● Εμφαση σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, κάτι που προϋποθέτει: επενδύσεις σε δίκτυα μέτρησης, ενσωμάτωση της καινοτομίας στον τομέα της παρακολούθησης και της πρόγνωσης, διαμόρφωση και προσαρμογή των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, δημιουργία μόνιμης διεπιστημονικής ομάδας εργασίας για τη διαρκή υποστήριξη των αναγκών πολιτικής προστασίας, εκπαίδευση των τοπικών στελεχών πολιτικής προστασίας αλλά και των εθελοντικών ομάδων στη χρήση των νέων συστημάτων, συνεχή συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων επιστημονικών και επιχειρησιακών φορέων.

● Ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων που εκκρεμούν, όπως Κτηματολόγιο, Δασικοί Χάρτες κ.ά. «H χώρα μας, ακόμα και σήμερα, είτε δεν διαθέτει είτε δεν είναι πλήρως νομιμοποιημένα τα κύρια κανονιστικά εργαλεία που δημιουργούν τάξη στο έδαφος ως επικράτεια (εθνικό χωροταξικό σχέδιο, εθνικό κτηματολόγιο κ.ά.). Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η ανάπτυξη της χώρας καθυστερεί» επισημαίνουν οι πέντε φορείς.

● Προσφυγή στα νέα μοντέλα πρόγνωσης, σχεδιασμού και προειδοποίησης – κάτι που «είναι πλέον μονόδρομος».

Οι φορείς προτείνουν επιπλέον να αναλάβει έναν κρίσιμο ρόλο η τοπική αυτοδιοίκηση: να επικεντρωθεί στην «οργάνωση-ενορχήστρωση» διαδικασιών διαβούλευσης των κοινωνικών και οικονομικών εταίρων της Θεσσαλίας, ώστε να υλοποιηθεί ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την «επόμενη μέρα», με στόχο την «ανασύνταξη-αναβάθμιση» της τοπικής οικονομίας, «ώστε να διαφυλαχθεί η κοινωνική συνοχή» και να αποτραπούν φαινόμενα εσωτερικής μετανάστευσης σε βάρος μίας εκ των παραγωγικότερων ελληνικών περιοχών.

Ευρεία διαβούλευση

Μάλιστα προτείνουν ειδικά για την κοινωνική ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας να συγκροτηθεί μια ευρύτατη διαβούλευση που θα κορυφωθεί σε μια «Συνέλευση για τη Θεσσαλία» με τη συμμετοχή αυτοδιοικητικών, βουλευτών, συνδικάτων, επιμελητηρίων, Πανεπιστημίων κ.ά. «Η κοινωνική ανασύνταξη δεν μπορεί να είναι ένα αμιγώς “τεχνοκρατικό” σχέδιο, που θα αγνοεί τις εμπειρίες και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών» τονίζεται στο κείμενο.

«Η Θεσσαλία πρέπει να γίνει το εργαστήριο των μεταρρυθμίσεων του μέλλοντος και η αποκατάστασή της μετά από μια τέτοια καταστροφή να σηματοδοτήσει τη μετάβαση σε ένα ποιοτικά νέο μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης και διακυβέρνησης» αναφέρουν στο κείμενο των προτάσεών τους οι πέντε φορείς.

Οι προτάσεις τους έχουν ήδη σταλεί στην Περιφέρεια Θεσσαλίας (στον απερχόμενο περιφερειάρχη Κων. Αγοραστό και στον νεοεκλεγμένο Δ. Κουρέτα), στο υπουργείο Εσωτερικών και στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης. Επίκειται η αποστολή του και σε περαιτέρω κυβερνητικούς φορείς. Εκτιμάται ότι θα εμπλουτιστεί η λίστα όσων συνυπογράφουν το κείμενο προτάσεων, με πολύ πιθανή τη συμμετοχή και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.