Αποτελεί, πραγματικά, ευτύχημα να συναντάς ανθρώπους που μετέτρεψαν την κρίση σε ευκαιρία και όχι μόνο διέσωσαν τις επιχειρήσεις τους αλλά τις ανέπτυξαν κιόλας με το βλέμμα στραμμένο στις εξαγωγές. Ένας από αυτούς τους επιχειρηματίες είναι ο Λαρισαίος Τάσος Υψηλάντης που μιλά στο Laif για την πετυχημένη πορεία της επιχείρησης του – Agrofarma – και όχι μόνο…
Ερ. Ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενο εργασιών της Agrofarma;
Απ. Η Agrofarma ξεκίνησε σαν εταιρία εκτροφής και εμπορίας σαλιγκαριών. Στην πορεία δημιουργήσαμε νέες γραμμές παραγωγής, έτσι ώστε μετά από 18 χρόνια λειτουργίας να είμαστε στη θέση να προσφέρουμε στις αγορές του εξωτερικού, τα πάντα σχεδόν γύρω από το σαλιγκάρι, όπως: νωπά σαλιγκάρια, σαλιγκάρια με κέλυφος σε φυσικό ζωμό ή σε σάλτσα, κονσέρβα καθαρού κρέατος σαλιγκαριού, χαβιάρι σαλιγκαριού, πατέ σαλιγκαριού, κατεψυγμένο κρέας σαλιγκαριών, άδεια κελύφη, κλπ.
Ερ. Πότε και πώς γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας της επιχείρηση που ασχολείται με ένα τόσο ιδιαίτερο αντικείμενο;
Απ. Η αρχική ιδέα οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό και στην τύχη. Μετά από 10 χρόνια εργασίας σαν καθηγητής Φυσικής σε ιδιόκτητο φροντιστήριο και άλλα 10 χρόνια σαν συνεταίρος σε μονάδα παραγωγής κουμπιών, πήρα την απόφαση να ασχοληθώ με τον αγροτικό τομέα, κάτι που από μικρή ηλικία με συνάρπαζε, αλλά όχι με τις κλασικές καλλιέργειες και εκτροφές. Έτσι, άρχισα την προετοιμασία για μια μονάδα παραγωγής μανιταριών. Στη διάρκεια της προετοιμασίας και έρευνας αγοράς, ψάχνοντας στο διαδίκτυο, έπεσα σε μια σελίδα μιας μονάδας εκτροφής σαλιγκαριών από την Ν. Ζηλανδία. Αμέσως μου έκανε αυτό το «κλικ» , διότι στην οικογένεια μας τα γνωρίζαμε τα σαλιγκάρια και τα τρώγαμε ( Μικρασιάτες είμαστε στην καταγωγή), αλλά και για ένα άλλο και κύριο λόγο. Δεν υπήρχε τότε (2001) καμία οργανωμένη μονάδα παραγωγής σαλιγκαριών. Έτσι προτίμησα να πάρω το ρίσκο του πρώτου σε ένα άγνωστο τομέα, παρά τη σιγουριά του τεταρτοπέμπτου σε ένα καθιερωμένο τομέα.
Ερ. Κατά πόσο πιστεύετε ότι αγορά της εκτροφής σαλιγκαριών καθώς και άλλων παρεμφερών δραστηριοτήτων μπορεί να αποδειχθεί «φούσκα»; Τι πρέπει να προσέξει κάποιος;
Απ. Πρέπει να παρατηρήσω ότι έχει ήδη αποδειχτεί «φούσκα». Την τριετία 2009-2011, η μεγάλη πλειοψηφία των αγροτικών εντύπων, των blogs σχετικών με αγροτικά θέματα αλλά και άσχετων με αυτά, των εκπομπών σε εθνικά και περιφερειακά κανάλια, κλπ, ασχολούνταν εντατικά με το θέμα της σαλιγκαροτροφίας, αναπαράγοντας τα ίδια και τα ίδια, χωρίς να προσφέρουν κάτι, αφού οι περισσότεροι που έγραφαν και μιλούσαν ήταν άσχετοι με το θέμα. Την ίδια περίοδο το Υπουργείο Γεωργίας ήταν χαρακτηριστικά ΑΠΟΝ από όλη αυτή τη διεργασία. Δημιουργήθηκε έτσι εντύπωση από κάποιους επιτήδειους, ότι πρόκειται για μια ενασχόληση με λίγη δουλειά και πολλά χρήματα (το όνειρο όλων των Ελλήνων). Αυτό είχε σαν συνέπεια, οι λίγοι επιτήδειοι να πλουτίσουν σε βάρος των πολλών ανυποψίαστων και αφελών ενδιαφερόμενων. Εκείνη την εποχή με μια σειρά άρθρων μου στον τοπικό τύπο (Αγροτική έκφραση, Ελευθερία) αλλά και τηλεοπτικών συνεντεύξεων σε διάφορα κανάλια (ΑΝΤ1, ASTRA TV, STAR Κεντρικής Ελλάδος, ΕΡΤ3, κλπ), προσπάθησα να αντικρούσω όλη αυτή την προσπάθεια και να βάλω τα πράγματα σε μια ρεαλιστική βάση, αλλά δυστυχώς δεν τα κατάφερα. Αυτό που πρέπει να προσέξει κάποιος είναι το ίδιο που έπρεπε και τότε να προσέχει. Να εμπιστευτεί πραγματικούς εκτροφείς, να τους συμβουλευτεί, και να προχωρήσει με μικρά και σίγουρα βήματα.
Ερ. Τι θα λέγατε σε κάποιον που θέλει να ασχοληθεί με την εκτροφή σαλιγκαριών;
Απ. Αυτά που θα έλεγα σήμερα σε κάποιον που θέλει να ασχοληθεί με την σαλιγκαροτροφία, είναι ακριβώς τα ίδια που έλεγα και 10 χρόνια πριν. Πρέπει να έχουμε αυτογνωσία. Μπορούμε αν ασχοληθούμε με αυτό το αντικείμενο, να δημιουργήσουμε επαφές στο εξωτερικό (ξένη γλώσσα, χειρισμός υπολογιστή, κλπ); Κάναμε ένα business plan για την επιχείρηση; Έχουμε κεφάλαιο ικανό να δημιουργήσει την επιχείρηση αλλά και να ικανοποιεί τις βιοτικές και άλλες ανάγκες μας για ένα-δυο χρόνια; Κάναμε έρευνα αγοράς ώστε να βρούμε πιθανούς αγοραστές; Το να έχουμε μια έκταση μερικών στρεμμάτων με νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, είναι το μόνο εύκολο στην Ελλάδα. Το να στήσουμε ένα θερμοκήπιο για την εκτροφή είναι επίσης εύκολο. Αν δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις που αναφέραμε πιο πάνω σε 1-2-3 χρόνια θα μας μείνει ένας άδειος σκελετός θερμοκηπίου.
Ερ. Τι εικόνα έχετε για την πορεία της συγκεκριμένης αγοράς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό;
Απ. Η συγκεκριμένη αγορά, ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη στην Ελλάδα. Αν εξαιρέσουμε την Κρήτη, όπου υπάρχουν άφθονοι φυσικοί πληθυσμοί σαλιγκαριών και ο κόσμος μαζεύει από τη φύση και καταναλώνει στην καθημερινότητα του, ποτέ η συγκεκριμένη αγορά δεν άνθισε στην Ελλάδα. Αντίθετα, στην Ευρώπη και ειδικά στις Μεσογειακές χώρες, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής τους. Επιπλέον, υπάρχουν οι μεγάλες αγορές των ΗΠΑ, Καναδά, Κίνας όπου σημειώνεται μια πολύ μεγάλη άνοδος της ζήτησης. Οι προοπτικές στην παγκόσμια αγορά είναι θετικές και ανοδικές.
Ερ. Ποιο θεωρείται ότι είναι το μυστικό της επιτυχημένης πορείας της επιχείρησης;
Απ. Για να απαντήσω στο ερώτημα σας αυτό, θα πρέπει να παραδεχτώ ότι η πορεία είναι όντως επιτυχημένη. Αυτό εκτός από εγωιστικό, σηματοδοτεί και εφησυχασμό. Προσπαθούμε πάντα για το καλύτερο, δίνουμε μεγάλο βάρος στην ποιότητα, στην ειλικρίνεια απέναντι στους πελάτες μας, αγωνιζόμαστε συνεχώς να ανοίξουμε νέες αγορές. Ο κόσμος θα κρίνει αν τα κάνουμε σωστά και αν έχουμε επιτυχημένη πορεία μέχρι τώρα. Εμείς συνεχώς προσπαθούμε!
Ερ. Πόσο δύσκολο είναι για μια τοπική επιχείρηση να αποκτήσει να κατακτήσει την πανελλήνια αλλά και την παγκόσμια αγορά;
Απ. Είναι τόσο δύσκολο, που φαίνεται σχεδόν ακατόρθωτο, αλλά ταυτόχρονα είναι και εύκολο, που δείχνει ότι μπορεί να επιτευχθεί από την κάθε επιχείρηση. Απαιτεί βέβαια προσήλωση στους στόχους και διαρκή προσπάθεια στο όραμα. Πολύς κόσμος «τρομάζει» από τους όρους όπως παγκοσμιοποίηση, ξένες αγορές, κλπ. Όμως, αυτό μπορούμε να το μετατρέψουμε σε πλεονέκτημα, αφού πλέον δεν υπάρχουν τα στενά όρια των τοπικών αγορών, αλλά όλοι αναζητούν νέες ευκαιρίες και νέα προϊόντα παντού. Στο χέρι μας είναι να συναντήσουμε αυτούς τους ανθρώπους και να τους πείσουμε για την ποιότητα και την διαφορετικότητα.
Ερ. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε στην καθημερινότητα της επιχείρησης που αφορούν τις σχέσεις σας με το κράτος και το τραπεζικό σύστημα;
Απ. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε είναι σχεδόν οι ίδιες που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις. Κάποτε, σε μια συνέντευξη σε κανάλι, μου έκανε την ίδια ερώτηση ο δημοσιογράφος. Απάντησα. «…Δεν απαιτώ τίποτα από την πολιτεία έτσι όπως λειτουργεί, το μόνο που ζητώ είναι να μην μου βάζει εμπόδια στην δουλειά μου.» Με λίγα λόγια, δεν με βοηθά και έτσι όπως λειτουργεί δεν έχω και καμία απαίτηση να με βοηθήσει, αλλά τουλάχιστον ας μην με εμποδίζει στο να κάνω τη δουλειά μου όπως πρέπει. Από την άλλη μεριά, το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα είναι των άκρων όπως όλα σχεδόν σε αυτή τη χώρα. Μέχρι πριν κάποια χρόνια χορηγούσαν δάνεια κάθε μορφής, αφειδώς σε όλους και για κάθε λόγο και αιτία, ενώ σήμερα δεν χορηγούν ούτε cent με διάφορα προσχήματα.
Ερ. Πόσο επηρέασε την πορεία της επιχείρησης σας η οικονομική κρίση;
Απ. Από το 2008-2009 που είχαμε τα πρώτα μικρά τότε δείγματα της κρίσης, είχαμε κάποια, μικρά είναι η αλήθεια, προβλήματα ρευστότητας, που τα ξεπερνούσαμε σχετικά εύκολα. Το μεγάλο χτύπημα ήρθε το καλοκαίρι του 2015, με τα capital controls. Θυμάμαι, σαν σήμερα, την απόγνωση που νοιώσαμε όταν ανακοινωθήκαν, αλλά και την παγωμάρα των ξένων πελατών μας απέναντι σε μια κατάσταση που τους ήταν πρωτόγνωρη. Αρκεί να σας πω ότι εκείνη την Δευτέρα 29 Ιουνίου 2015, ακυρώθηκαν δυο παραγγελίες συνολικής ποσότητας 8 τόνων νωπών σαλιγκαριών. Και φυσικά στην πορεία του 2015 και 2016 οι εξαγωγές μας είχαν πτωτική πορεία, με όλα τα συνακόλουθα.
Ερ. Από την επαφή σας με τις αγορές του εξωτερικού, πως αντιμετωπίζουν οι ξένοι τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα ελληνικά προϊόντα;
Απ. Εδώ υπάρχει το εξής οξύμωρο. Ενώ για τα ελληνικά προϊόντα οι αγορές του εξωτερικού έχουν την καλύτερη εντύπωση και δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση, για τους Έλληνες επιχειρηματίες και τις ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν την ίδια άποψη. Μας αντιμετωπίζουν στην καλύτερη περίπτωση με επιφυλακτικότητα και στην χειρότερη με καχυποψία. Και πρέπει να ομολογήσω ότι αυτό δεν συμβαίνει από κάποια παραξενιά αυτών, αλλά από διάφορα γεγονότα «κουτοπονηριάς» ημών. Το κακό είναι , ότι όπως σε κάθε περίπτωση, κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά, με ότι συνεπάγεται αυτό.
Ερ. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια για την Agrofarma;
Απ. Προσπάθεια, προσπάθεια και προσπάθεια! Θεωρούμε ότι στην Ε.Ε. έχουμε εδραιωθεί σε μια καλή θέση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι επαναπαυόμαστε, και οι στόχοι μας πλέον προσδιορίζονται στο άνοιγμα νέων αγορών. Ήδη έχουμε συνάψει μια καλή σχέση με πελάτη στις ΗΠΑ για προμήθεια χαβιαριού σαλιγκαριών, στα Εμιράτα με επιχείρηση διανομής τροφίμων, για προμήθεια κονσέρβας σαλιγκαριών, ενώ ταυτόχρονα παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες για δημιουργία σύγχρονων μονάδων εκτροφής σαλιγκαριών σε Νότια Αφρική , Ουκρανία και Γεωργία.
