**Της Έλενας Δανάλη, υπεύθυνης για την εκστρατεία της βιώσιμης γεωργίας, ελληνικό γραφείο Greenpeace
Ο αγροτικός τομέας υποφέρει. Οι αγρότες υποφέρουν από την εξωφρενική εκτόξευση των τιμών στα κόστη παραγωγής, τις πιέσεις της αγοράς για φθηνά τρόφιμα βιομηχανικής γεωργίας, την αισχροκέρδεια των πανίσχυρων αγροδιατροφικών κολοσσών και την παντελή έλλειψη εθνικής αγροδιατροφικής πολιτικής που να βάζει στο επίκεντρο τους ανθρώπους και την τροφή μας. Οι αγρότες έρχονται αντιμέτωποι με πρωτοφανείς και ακραίες κακοκαιρίες (για τις οποίες η επιστημονική κοινότητα προειδοποιούσε εδώ και δεκαετίες), αποτέλεσμα της επιδεινούμενης κλιματικής κρίσης, της ολιγωρίας στην πρόληψη και της πολιτικής αδιαφορίας για την αναχαίτισή της. Πλημμύρες, ξηρασίες και δασικές πυρκαγιές, όπως αυτές που συνέβησαν πρόσφατα σε Θεσσαλία, Έβρο και Εύβοια, βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία των ανθρώπων, καταστρέφουν καλλιέργειες, σοδειές, αποθήκες, μηχανήματα και προκαλούν μεγάλες ζημιές στους παραγωγούς με σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία, την παραγωγή τροφής και τον κοινωνικό ιστό.
Οι αγρότες αγωνιούν και δικαίως θυμώνουν. Οι αγρότες είναι θύματα της αδικίας, της εκμετάλλευσης και της πολιτικής αδιαφορίας (ευρωπαϊκής και εθνικής) που δεν εφαρμόζει καμία αγροδιατροφική πολιτική ώστε να μην πλήττονται οι παραγωγοί σε κάθε εξωτερική αναταραχή (οικονομική κρίση, πόλεμος, πανδημία, κλιματική κατάρρευση) όπως συμβαίνει ως σήμερα.
Οι αγρότες υποφέρουν επειδή οι πολιτικοί δεν αντιμετωπίζουν τις βαθύτερες αιτίες των προβλημάτων τους. Δικαίως ανησυχούν. Κινδυνεύουν με αφανισμό, ιδιαίτερα οι παραγωγοί μικρής κλίμακας, οι νέοι αγρότες και κυρίως όσοι παράγουν τροφή με αγροοικολογικές μεθόδους. Μέσα σε μόλις 15 χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χάσει σχεδόν το 40% των εκμεταλλεύσεών της, μείωση που δεν προκλήθηκε από μόνη της αλλά εξαιτίας άδικων και παράλογων πολιτικών αποφάσεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο που προτεραιοποίησαν τη στήριξη της εντατικής και ευάλωτης βιομηχανικής γεωργίας.
Η κρίση στον αγροτικό τομέα δεν οφείλεται στη φύση
Τα προβλήματα των αγροτών δεν οφείλονται στη φύση, ούτε στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία για την προστασία και την αποκατάσταση της φύσης και τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης επισιτιστικής ασφάλειας, ούτε σχετίζονται με “πράσινους κανόνες” όπως τα οικολογικά σχήματα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (που δεν εφαρμόζονται καν, σίγουρα όχι στη χώρα μας).
Η πραγματικότητα διαψεύδει την όποια σύνδεση της κρίσης στο αγροτικό με την περιβαλλοντική νομοθεσία και κανονισμούς: μέχρι σήμερα έχει καταργηθεί ο προτεινόμενος στόχος της Στρατηγικής “Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο” (Farm to Fork) για μείωση κατά 50% της χρήσης φυτοφαρμάκων. Το ίδιο και η ανανέωση του Κανονισμού για τη “βιώσιμη” χρήση φυτοφαρμάκων. Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης δεν έχει απαιτήσεις για τις γεωργικές περιοχές στην Ευρώπη. Οι κανόνες για τη ρύπανση από βιομηχανικές εγκαταστάσεις αποκλείουν εντελώς τις εκμεταλλεύσεις βοοειδών (ακόμη και τις πιο μαζικές βιομηχανικές φάρμες της Ευρώπης) και οι κανόνες για τη ρύπανση που ίσχυαν για τις μεγαλύτερες χοιροτροφικές και πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις ουσιαστικά μετριάστηκαν σημαντικά. Το νομοθετικό πλαίσιο για το “Βιώσιμο Σύστημα Τροφίμων” απορρίφθηκε πριν καν γίνει επίσημη νομοθετική πρόταση, όπως συνέβη με την υποσχεθείσα μεταρρύθμιση για την καλή διαβίωση των ζώων. Η χρήση του “πιθανώς καρκινογόνου” (κατάταξη Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας) ζιζανιοκτόνου Glyphosate εγκρίθηκε εκ νέου για χρήση στην Ευρώπη, ενώ τις επόμενες ημέρες πιθανότατα θα εγκριθεί ο προτεινόμενος νόμος που απορρυθμίζει τη νομοθεσία σχετικά με τα νέα μεταλλαγμένα.
Η φύση είναι λύση στα προβλήματα των αγροτών
Η μόνη λύση είναι η επείγουσα στροφή σε δίκαιη, βιώσιμη και ανθεκτική γεωργία που βάζει τους αγρότες σε συμμαχία με τη φύση και όχι απέναντί της, διασφαλίζει σταθερό, αξιοπρεπές εισόδημα στους παραγωγούς, επαρκή υγιεινή τροφή για όλους και προστασία κλίματος και βιοποικιλότητας, των οποίων η υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υγεία και τη λειτουργικότητα των αγροτικών συστημάτων.
Η φύση δεν είναι αντίπαλος, η βιοποικιλότητα δεν είναι πολυτέλεια, η κλιματική κρίση δεν είναι δικαιολογία ούτε άλλοθι. Η κλιματική κρίση είναι ανθρωπογενής, οφείλεται στην καύση ορυκτών καυσίμων, επηρεάζει την αγροτική παραγωγή και επηρεάζεται από αυτή. Η αγροτική παραγωγή είναι εξαιρετικά ευάλωτη στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και ταυτόχρονα η βιομηχανική, εντατική γεωργική δραστηριότητα, που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα, συμβάλλει στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής. Ο αγροδιατροφικός τομέας είναι κλειδί για την επιδείνωση ή την αναχαίτισή της.
Αυτήν ακριβώς την πολιτική πρέπει να διεκδικήσουν και να απαιτήσουν οι πληγέντες αγρότες, ειδικά στην Ελλάδα όπου ο αγροδιατροφικός τομέας απουσιάζει εκκωφαντικά από τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς και τα πολιτικά προγράμματα των κομμάτων της αντιπολίτευσης: την ουσιαστική αποκατάσταση των πληγέντων (που έχει καθυστερήσει τρομερά) και την ουσιαστική στήριξη για να στραφούν σε βιώσιμες και ανθεκτικές αγροοικολογικές φιλοπεριβαλλοντικές πρακτικές ώστε να αναγεννηθεί η αγροτική παραγωγή με επίκεντρο την ανθεκτικότητα στα νέα κλιματικά δεδομένα και την προστασία της βιοποικιλότητας, που αποτελεί κλειδί στην προσαρμογή στις κλιματικές συνθήκες.
Οι προτάσεις που καταθέσαμε σχετικά, με έναρξη από την πληγείσα περιοχή της Θεσσαλίας αλλά και επέκταση της εφαρμογής τους σε όλη τη χώρα, βρίσκονται εδώ.
